Communio Sanctorum

Jedną z najstarszych technik zdobniczych znanych już w starożytności jest mozaika, czyli dekoracja w postaci obrazu lub ornamentu wykonana z drobnych kawałków: szkła, kamyków, ceramiki, kamieni szlachetnych lub półszlachetnych. Powstaje ona przez ułożenie elementów na niezwiązanej zaprawie, którą najczęściej stanowi mastyks-miękka żywica naturalna pozyskiwana z balsamu wyciekającego z drzewa Pistacia lentiscus.

ChrystusJuż od najdawniejszych czasów mozaika wykorzystywana była do zdobienia posadzek i ścian w budownictwie sakralnym. Niestety we współcześnie powstających świątyniach, podobnie jak polichromia, ta forma wydaje się całkowicie zapomniana. Dlatego niezwykle interesującym i pięknym miejscem jest kaplica Communio Sanctorum w Sanktuarium Miłosierdzia Bożego w Łagiewnikach, potocznie zwana Kaplicą Węgierską. Na dwóch jej ścianach stworzono mozaikę przedstawiającą 68 świętych, błogosławionych, męczenników, królów i kandydatów na ołtarze z Europy Środkowej. 

Wystrój kaplicy jest dziełem małżeństwa László i Nadii Puskás, wykładowców lwowskiej Akademii Sztuk Pięknych. László Puskás jest protoprezbiterem, księdzem grekokatolickim, wykłada sztukę sakralną na ASP i w seminarium duchownym w Użgorodzie, jest redaktorem naczelnym ukraińskiej wersji czasopisma teologicznego Communio. Jego prace  zobaczyć można w świątyniach na Ukrainie, Węgrzech i w Kanadzie. Dzieło znajdujące się w łagiewnickiej bazylice utrzymane jest w konwencji i wzorowane na motywach obowiązujących w sztuce kościoła wschodniego. Prace nad mozaiką rozpoczęły się w czerwcu 2003 roku, kiedy to artyści zaczęli przerysowywać poszczególne elementy na ściany, wcześniej powstał projekt i kolorowe kartony w skali 1:1. Dla wiernych kaplica została udostępniona w październiku 2004 roku,  wtedy też (9 października) nastąpiło jej poświęcenie. 

ŚwięciW miejscu łączenia się obu ścian, znajduje się medalion z ikoną Chrystusa ze św. Faustyną. Po prawej stronie mozaikowy rząd postaci rozpoczyna Matka Boska, po lewej stronie św. Stefan, za którym następują postacie określane jako polityczne, m.in. św. Jadwiga, św. Kinga, św. Emeryk. Motyw jest zmodyfikowaną kompozycją Deesis, ikony wstawienniczej, starochrześcijańskiego typu ikonograficznego, w której pojawia się Matka Boska i Jan Chrzciciel, którego w tym przypadku zastąpiono postacią św. Stefana. 

Kompozycja została stworzona z tysięcy maleńkich kawałków szklanego tworzywa w najrozmaitszych kolorach i odcieniach. Zastosowano tutaj specjalny typ szkła – szkło smaltowe, o specyficznym metalicznym połysku, które specjalnie do tego celu sprowadzono z Wenecji. Dzięki tak szerokiej palecie barw mozaika jest niezwykle żywa i dynamiczna, a twarze przedstawionych postaci pełne ekspresji. Aureole otaczające głowy świętych lśnią prawdziwym złotem, dzięki zatopieniu w tworzywie szklanym złotych płatków. Na niektórych postaciach zaobserwować można czerwone krzyżyki, w ten sposób autorzy oznaczyli męczenników za wiarę. 

Mozaika, będąca darem Kościoła Węgierskiego, nie tylko w sposób symboliczny łączy w wierze, ale także przez zastosowanie takiej formy wypowiedzi w nowoczesnym wnętrzu Bazyliki Miłosierdzia, łączy piękną i tradycyjną formę z nowoczesnością.

Zobacz także