Sakramentarz tyniecki (15): Modlitwy różne

Po formularzach niedzielnych w Sakramentarzu tynieckim znajduje się zbiór modlitw różnych. Materiał ten znajduje się na str. 410-430 księgi.

Zbiór obejmuje następujące modlitwy:

– Modlitwy jutrzni (7 modlitw)

– Modlitwy nieszporne (7)

– O Krzyżu świętym (7)

– Na Wielkanoc (4)

– O Maryi (4)

– O odpuszczenie grzechów (14)

– Modlitwy codzienne (11)

– Obrzęd egzorcyzmu i błogosławienia soli oraz wody, zakończony incipit antyfony „Asperges

– Modlitwa zatytułowana ogólnie „Oratio” (funkcja w księdze niejasna – zakończenie błogosławienia wody?)

Umieszczenie w sakramentarzu zbioru modlitw różnych było praktyką normalną. Zbiory takie znajdują się już w księgach rzymskich, późniejsze rzymsko-frankijskie je rozwijały.

Powyższy blok modlitw występuje w bardzo podobnej postaci w spokrewnionym z naszą księgą Sakramentarzu z Fryburga i tak samo jak w Sakramentarzu tynieckim występuje on bezpośrednio po bloku formularzy niedzielnych.

Źródła poszczególnych modlitw:

a) Dla modlitw jutrzni i nieszpór oraz egzorcyzmu i błogosławienia soli i wody (wraz z modlitwą ostatnią) jest to Suplement św. Benedykta z Aniane do Hadrianum. Suplement ma dosyć duże zbiory modlitw jutrzni i nieszpór bez jakiejś ich dalszej systematyzacji, a Sakramentarz tyniecki (i z Fryburga) ma po siedem modlitw przyporządkowanych do kolejnych dni tygodnia. Ciekawostka terminologiczna: niedziela jest nazwana „feria I” a sobota „feria VII”:

http://polona.pl/item/6825768/415/

http://polona.pl/item/6825768/416/

Dla porównania, Fryburg też nazywa niedzielę „feria I”, ale sobotę nazywa już nazwą własną.

Gdy chodzi o ostatnią modlitwę („Oratio”) wydaje mi się, że Tyniec przyznaje jej funkcję modlitwy końcowej obrzędu błogosławienia soli i wody, natomiast w Suplemencie i innych źródłach ma ona tytuł „Oratio in sacrario” i nie ma związku z tym obrzędem. Fryburg nie ma tej modlitwy, blok modlitw różnych kończy się incipit antyfony „Asperges”.

b) Dla modlitw o odpuszczenie grzechów i codziennych źródłem jest Hadrianum (tam również są to zbiory większe, z których wzięte są niektóre modlitwy).

c) Modlitwy o krzyżu i o Maryi zaczęły być dołączane w IX w. do frankijskich rękopisów Sakramentarza gregoriańskiego. Odnośnie do 4 modlitw wielkanocnych pierwsza w części adaptuje jedną z frankijskich modlitw gregoriańskich a w części jest niewiadomego pochodzenia, czwarta jest jedną z gelazjańskich wielkopostnych modlitw nad ludem, natomiast nie jestem w  stanie zidentyfikować źródeł drugiej i trzeciej.


Wpisy blogowe i komentarze użytkowników wyrażają osobiste poglądy autorów. Ich opinii nie należy utożsamiać z poglądami redakcji serwisu Liturgia.pl ani Wydawcy serwisu, Fundacji Dominikański Ośrodek Liturgiczny.

Zobacz także

Maciej Zachara MIC

Maciej Zachara MIC na Liturgia.pl

Urodzony w 1966 r. w Warszawie. Marianin. Rocznik święceń 1992. Absolwent Papieskiego Instytutu Liturgicznego na rzymskim "Anselmianum". W latach 2000-2010 wykładał liturgikę w WSD Księży Marianów w Lublinie, gdzie pełnił również posługę ojca duchownego (2005-2017). W latach 2010-2017 wykładał teologię liturgii w Kolegium OO. Dominikanów w Krakowie. Obecnie pracuje duszpastersko w parafii Niepokalanego Poczęcia NMP przy ul. Bazylianówka w Lublinie. Ponadto jest prezbiterem wspólnoty neokatechumenalnej na lubelskiej Poczekajce, a także odprawia Mszę św. w nadzwyczajnej formie rytu rzymskiego w rektoralnym kościele Niepokalanego Poczęcia NMP przy ul. Staszica w Lublinie....