I Niedziela Wielkiego Postu
Notatki nt. pochodzenia kolekt dzisiejszej niedzieli w Mszałach Pawła VI i Piusa V.
Mszał Pawła VI
Tekst: „Concede nobis, omnipotens Deus, ut, per annua quadragesimalis exercitia sacramenti, et ad intellegendum Christi proficiamus arcanum, et effectus eius digna conversatione sectemur. Per Dominum”.
Oficjalny polski przekład: „Wszechmogący Boże, spraw, abyśmy przez doroczne ćwiczenia wielkopostne postępowali w rozumieniu tajemnicy Chrystusa i dzięki Jego łasce prowadzili święte życie. Przez naszego Pana”.
„Annua quadragesimalis exercitia sacramenti” jako „doroczne ćwiczenia wielkopostne” – to jednak brzmi nie najlepiej. „Exercitium” to nie tylko „ćwiczenie”, ale również np. „wykonywanie, sprawowanie”. Dosłownie byłoby „przez coroczne sprawowanie wielkopostnego sakramentu”, ale to po polsku też dziwnie brzmi.
Historia modlitwy. Modlitwa pojawia się w Sakramentarzu Gelazjańskim (ok. 628/715 r.) w obecnej funkcji, jako kolekta I niedzieli Wielkiego Postu. Potem mają ją jeszcze Gelasiana Frankońskie, jako kolektę (np. Sakramentarz z Gellone, ok. 790/800 r.) lub kolektę alternatywną (np. Sakramentarz z Autun, ok. 800 r.). Potem dominująca staje się tradycja gregoriańska, z inną kolektą tej niedzieli, ale kolekta „Concede nobis” nie od razu znika. Np. Sakramentarz z Fuldy (ok. 975 r.; sakramentarz z grupy „Sakramentarzy Gregoriańskich mieszanych”) ma ją jeszcze jako kolektę alternatywną. Potem z zapomnienia wydobywa ją dopiero Mszał Pawła VI.
Mszał Piusa V
Tekst: „Deus, qui Ecclesiam tuam annua quadragesimali observatione purificas: praesta familiae tuae; ut, quod a te obtinere abstinendo nititur, hoc bonis operibus exsequatur. Per Dominum”.
Przekład z łac.-pol. Mszału z 1968 r.: „Boże, który co roku oczyszczasz swój Kościół przez post czterdziestodniowy, spraw, aby Twoja rodzina czyniąc dobrze, wykorzystała łaskę, którą stara się uzyskać przez wyrzeczenia”.
Historia modlitwy. Modlitwa pochodzi z Sakramentarzy Gregoriańskich (papieskiego, ok. 625/638 r. i typu II, ok. 650/683 r.), gdzie oczywiście jest ona kolektą I niedzieli Wielkiego Postu. Poprzez Gregorianum papieskie modlitwa przejdzie dalej, do Mszału rzymskiego. Natomiast z Gregorianum II zaczerpną ją w VIII w. Gelasiana Frankońskie, i będą ją umieszczać razem z kolektą gelazjańską (zob. wyżej), dając pierwszeństwo jednej lub drugiej modlitwie.
Mszał Pawła VI. Brak.
Dostarczamy wartościowe treści?
Wpisy blogowe i komentarze użytkowników wyrażają osobiste poglądy autorów. Ich opinii nie należy utożsamiać z poglądami redakcji serwisu Liturgia.pl ani Wydawcy serwisu, Fundacji Dominikański Ośrodek Liturgiczny.
Zobacz także
-
O tradycji udzielania bierzmowania w dzień oktawy...
Niedawno miniona oktawa Wielkanocy to dobra okazja do przypomnienia pewnej tradycji poświadczonej w niektórych źródłach... więcej
-
Posługi współczesnego Kościoła – recenzja ks. dr....
Zostałem jakiś czas temu poproszony o krótki komentarz do książki Dawida Makowskiego „Posługi współczesnego Kościoła.... więcej
-
Proste polskie propria – 4. niedziela wielkanocna
Dzielimy się z Wami nowym projektem Dominikańskiego Ośrodka Liturgicznego: Proste polskie propria to szansa na... więcej
Maciej Zachara MIC
Urodzony w 1966 r. w Warszawie. Marianin. Rocznik święceń 1992. Absolwent Papieskiego Instytutu Liturgicznego na rzymskim "Anselmianum". W latach 2000-2010 wykładał liturgikę w WSD Księży Marianów w Lublinie, gdzie pełnił również posługę ojca duchownego (2005-2017). W latach 2010-2017 wykładał teologię liturgii w Kolegium OO. Dominikanów w Krakowie. Obecnie pracuje duszpastersko w parafii Niepokalanego Poczęcia NMP przy ul. Bazylianówka w Lublinie. Ponadto jest prezbiterem wspólnoty neokatechumenalnej na lubelskiej Poczekajce, a także odprawia Mszę św. w nadzwyczajnej formie rytu rzymskiego w rektoralnym kościele Niepokalanego Poczęcia NMP przy ul. Staszica w Lublinie....