Itinerarium Egeriae: Zwyczaje wielkopostne w Jerozolimie (IV w.)

Przedstawiamy czytelnikom pierwsze z cyklu dziesięciu nagrań zawierających fragmenty słynnego Itinerarium Egeriae, dotyczące panujących w Jerozolimie zwyczajów wielkopostnych oraz zawierające opis liturgii sprawowanych od soboty przed Niedzielą Palmową aż do Niedzieli Wielkanocnej. Każdego dnia, poczynając od jutra, publikować będziemy fragment odpowiedni dla danego dnia.

Itinerarium Egeriae to pamiętnikowy zapis podróży IV-wiecznej pątniczki po świętych miejscach chrześcijaństwa. Tożsamość autorki tego dokumentu nie została ostatecznie ustalona. Tekst jest niepełny, brak w nim m.in. początku, który prawdopodobnie zawierał jej imię. Egerią nazywamy ją za listem Waleriusza z Vierzo, który o jej dziele wspomina. Tytuł pod jakim figuruje jej tekst w katalogu opactwa St. Martial, Itinerarium Egeriae abbatisse, określenia stosowane w stosunku do niej przez Waleriusza, jak również pewne rzeczy zawarte w samym tekście mogłyby sugerować, że miała jakiś związek z ruchem monastycznym. Z pewnością jednak nie była mniszką w ścisłym tego słowa znaczeniu. Wiele wskazuje na to, że pochodziła z hiszpańskiej Galicji lub południowej Galii. W swojej podróży, odbywanej w latach 382-384, przewędrowała Palestynę, Egipt, Syrię i Azję Mniejszą, skrupulatnie opisując odwiedzane przez siebie miejsca. Prawie połowę Itinerarium stanowi opis zwyczajów liturgicznych obowiązujących w Jerozolimie, w tym również wielkopostnych oraz Wielkiego Tygodnia wraz z Triduum Paschalnym i Niedzielą Wielkanocną. Jakkolwiek Egeria nie jest wybitną pisarką, jej narracja jest momentami nieporadna i pełna powtórzeń, to braki te rekompensuje niezwykłą dokładnością opisu. Dzięki temu otrzymujemy wręcz coś w rodzaju reportażu opowiadającego o bardzo bogatej i rozbudowanej jerozolimskiej liturgii przygotowania do Świąt Wielkanocnych, jak również Ich samych.

W dniu dzisiejszym polecamy fragment dotyczący postów praktykowanych w Jerozolimie w okresie Wielkiego Postu. Dowiadujemy się z niego zarówno o wewnętrznej strukturze i rozkładzie dni postnych, jak również o szczegółach pokutnej praxis. Uwagę zwraca tu periodyzacja czasu za pomocą działań liturgicznych oraz głęboka wolność w podejmowaniu postów, którą autorka wydaje się specjalnie podkreślać.

Zwyczaje wielkopostne, Itinerarium Egeriae

Audycje pochodzą z archiwum Radia Plus Warszawa. Premiera emisji Pamiętników Egerii odbyła się w Radio Józef w 2006 roku. Audycja została przygotowana przez Mikołaja Foksa i Pawła Kęskę. Tekst pamiętników czyta Zofia Saretok. Lektor: Andrzej Kozioł.


Wpisy blogowe i komentarze użytkowników wyrażają osobiste poglądy autorów. Ich opinii nie należy utożsamiać z poglądami redakcji serwisu Liturgia.pl ani Wydawcy serwisu, Fundacji Dominikański Ośrodek Liturgiczny.

Zobacz także

Tomasz Dekert

Tomasz Dekert na Liturgia.pl

Urodzony w 1979 r., doktor religioznawstwa UJ, wykładowca w Instytucie Kulturoznawstwa Akademii Ignatianum w Krakowie. Główne zainteresowania: literatura judaizmu intertestamentalnego, historia i teologia wczesnego chrześcijaństwa, chrześcijańska literatura apokryficzna, antropologia kulturowa (a zwłaszcza możliwości jej zastosowania do poprzednio wymienionych dziedzin), języki starożytne. Autor książki „Teoria rekapitulacji Ireneusza z Lyonu w świetle starożytnych koncepcji na temat Adama” (WAM, Kraków 2007) i artykułów m.in. w „Teofilu”, „Studia Laurentiana” i „Studia Religiologica”. Mąż, ojciec czterech córek i dwóch synów.