Kaligrafia na drogowskazie

Dwie pieśni i trzy etapy drogi. W pastylce a zarazem perełce... Wizja celu i drogi, a jednocześnie prowiant. Otrzymujemy go na początku - w Adwencie. Na cały rok. I na całe życie.

„Boże wieczny, Boże żywy” i „Głos wdzięczny z nieba wychodzi”. Obie bywają śpiewane na melodię nieszpornego hymnu adwentowego Conditor alme siderum. (Choć żadna z nich nie jest jego przekładem – jest nim przepiękna „Stworzycielu gwiazd świecących”). "Boże wieczny", z racji trójlinijkowych zwrotek, skraca melodię.
 
Ks. Miodszewski zapisał ją w kołyszącym rytmie na trzy. Takie same podziały rytmiczne praktykuje się lokalnie w wielu regionach. Może być to ślad prawdopodobnego sposobu śpiewania także łacińskiego oryginału. Parę dni temu słyszałem tę wersję w Bielawach na ziemi łęczyckiej (w pieśni „Boże wieczny, Boże żywy”).
 
Melodia bywa ta sama. Lecz słowa się uzupełniają: „Boże wieczny, Boże żywy” dźwięczy tęsknotą, „Głos wdzięczny z nieba wychodzi” – radością. Radość ta jest organicznie spleciona z pokorą. Ujawnia się to (jeśli ktoś dotrwa) w końcówce pieśni. Powód do radości – tak wielu osobom i gremiom, niebieskim i ziemskim – dała dzięki swojej pokorze Maryja.
 
Nie znam drugiej pieśni adwentowej, w której radość byłaby zaakcentowana tak mocno. Sześć kolejnych zwrotek rozpoczyna się od zawołania "Weselcie się" lub "Wesel". Wezwanie do radości, w najmocniejszym miejscu strofy, powtórzone sześciokrotnie pod rząd! Każda z kolejnych pięciu zwrotek zawiera wyraz "pokora" lub pochodny.
 
Jeśli zestawić obie pieśni (jak to niekiedy czyni melodia), pojawia się sekwencja trzech duchowych kroków: tęsknota – pokora – radość.  Ogniwo pośrednie przerzuca pomost między skrajnymi, przeciwstawnymi. W ten sposób powstaje spójna wizja drogi i rozwoju. Do jej odbycia służy doczesność.  Adwent jest jej obrazem. A jednocześnie drogowskazem, wskazującym na wieczność. Pieśni adwentowe są kaligrafią na tym drogowskazie:)
 
Teksty pieśni, skracane przez późniejsze śpiewniki, podaję w wersji ze śpiewnika ks. Kellera. Pełna wersja – pełna radość 😉 Tekst „Głos wdzięczny” u Kellera jest tożsamy z Mioduszewskim. „Boże wieczny” w obu źródłach różnią się bodaj jednym słowem.
 
 
1. Głos wdzięczny z nieba wychodzi,
gwiazdę nam nową wywodzi,
która rozświeca ciemności
i odkrywa nasze złości.
 
2. Z różdżki Jesse kwiat zakwita,
który zbawieniem świat wita,
Pan Bóg zesłał Syna swego,
przed wieki narodzonego.
 
3. Ojcowie Tego czekali,
Tego prorocy żądali,
Tego Bóg światu miał zjawić,
od śmierci człeka wybawić.
 
4. Którego aby wąż zdradził,
z rajskich rozkoszy wysadził,
skusił, by z drzewa rajskiego
skosztował zakazanego.
 
5. Przez to był z raju wygnany
i na wieczną śmierć skazany,
lecz Pan użalił się tego,
myślał o zbawieniu jego.
 
6. Wnet Anioł Pannie zwiastował,
o czym prorokował,
iż miał powstać Syn zacnego
plemienia Dawidowego.
 
7. Weselcie się, ziemskie strony,
puściwszy niebieskie trony,
Bóg idzie na te niskości
z niewymownej swej litości.
 
8. Weselcie się i Anieli,
a bądźcie z tego weseli,
że się nam Bóg w ciele stawi,
ten upadek nasz naprawi.
 
9. Weselcie się wszyscy Święci,
i wy ludzie smutkiem zdjęci,
idzie na świat Odkupiciel,
strapionych wszystkich Zbawiciel.
 
10. Wesel się stary Adamie,
wesel się i Abrahamie,
już wstaje twe pokolenie,
wszystkich narodów zbawienie.
 
11. Wesel się i ty, Dawidzie,
oto Król do ciebie idzie,
który na tronie twym siędzie,
na wieki królować będzie.
 
12. Weselcie się i dziateczki,
matki i wy panieneczki,
oto Panna Syna rodzi,
niech ta wieść wszystkich zachodzi.
 
13. Którą Archanioł pozdrowił,
a te słowa do niej mówił:
Zdrowaś bądź, pełnaś światłości,
porodzisz Syna w czystości.
 
14. Panna, gdy to usłyszała,
pokornie odpowiedziała:
Otom służka Pana mego,
stań się według słowa twego.
 
15. Szczęśliweż to ukorzenie,
które dało nam zbawienie,
serce Panny zniewoliło,
Boga z nieba wywabiło.
 
16. Przez twą pokorę żądamy,
niech twej łaski doznawamy,
by nam grzechy nie szkodziły,
nas od Boga nie dzieliły.
 
17. Zjednaj nam u Syna twego,
Zbawiciela świata tego,
czystość, miłość i pokorę,
naszą gładzącą niestworę.
 
18. Daj nam pozbyć, co jest złego,
daj dojść dobra najwyższego,
przez pokorę nas takową
wpraw w społeczność Jezusową.
 
 
1. Boże wieczny, Boże żywy,
Odkupicielu prawdziwy,
wysłuchaj nasz głos płaczliwy.
 
2. Któryś jest na wysokości,
schyl nieba użycz litości,
spuść się w nasze głębokości.
 
3. O niebieskie góry srogie,
spuśćcie rosę na ubogie,
dajcie nam zbawienie drogie.
 
4. Nie trzymajcie przejrzanego,
chmury, swoim dżdżem naszego
przynieście Sprawiedliwego.
 
5. Przyjdź co rychlej, miłosierny,
o Boże, człowiek mizerny
Ciebie czeka, Tobie wierny.
 
6. Obejdź z nami się łaskawie,
zmiłuj się po nagłej sprawie,
racz przyjść ku Twej wiecznej sławie.
 
7. Odmień, Panie, Twój gniew srogi,
odmień, niech człowiek ubogi
nawiedzi Twe święte progi.
 
8. Usłysz płacz stworzenia swego,
daj doczekać wesołego
narodzenia Syna Twego.
 
9. Amen, zakrzykniem wdzięcznymi
głosy, by nas Bóg z świętymi
złączył poczty anielskimi.

 


Wpisy blogowe i komentarze użytkowników wyrażają osobiste poglądy autorów. Ich opinii nie należy utożsamiać z poglądami redakcji serwisu Liturgia.pl ani Wydawcy serwisu, Fundacji Dominikański Ośrodek Liturgiczny.

Zobacz także

Wojciech Gołaski OP

Wojciech Gołaski OP na Liturgia.pl

Dominikanin. Zainteresowany śpiewem kościelnym i teologią św. Tomasza z Akwinu. Współpracuje z dominikańskim Kolegium Filozoficzno-Teologicznym i Dominikańskim Studium Filozofii i Teologii w Krakowie. Wymieniany wśród przyjaciół Dominikańskiego Ośrodka Liturgicznego. Związany z międzynarodowym festiwalem muzyki dawnej „Pieśń naszych korzeni” w Jarosławiu. Zwalcza fałszywą tezę, jakoby był założycielem tego festiwalu, rozsiewaną przez faktycznych założycieli. Kiedyś krótko kantor klasztoru na Służewie w Warszawie i opiekun działającego tam wówczas nieformalnego bractwa śpiewaczego. Swego czasu opiekun serii koncertów muzyki dawnej „Gdy muzyka była...