Laboratorium Tradycji: Zimowe obrzędy przełomu, przemiany i odnowienia

Zanurzenie się w kolędowy żywioł, jak i doświadczenie każdego rytuału, możliwe jest tylko poprzez uczestnictwo. Zapraszamy więc do przejścia drogi, do wyprawy, do kolędniczych zajść, do uczestnictwa w liturgicznym dramacie, do spotkań ze świadkami i dziedzicami kolędniczych tradycji Wschodu i Zachodu, do wspólnego śpiewu i dzielenia się radością z Narodzin Dzieciątka.

Skomentuj

Kolęda to radość, czułość, ciepło obory, powitanie nowego, nadzieja, przełom, odnowienie, początek rachuby nowego czasu, otwarcie i życzliwość. Bóg wcielił się w człowieka, niepojęte i niewiarygodne stało się faktem.

Podczas sesji, na którą zaprosiliśmy przyjaciół z wielu stron, zanurzymy się wspólnie w tradycje kolędnicze, poznając różnorodne ich oblicza i archaiczne ryty. Kolęda jest zjawiskiem dużo szerszym, niż bożonarodzeniowe śpiewy i odwiedziny z życzeniami pomyślności i Bożej łaski. Prowadzi nas do „prawieku”; do przedchrześcijańskich rytów przełomu i odnowienia, do rzymskich kalend styczniowych, rozpoczynających nowy rok.

Z tej okazji odwiedzano się, składano sobie wzajem podarki, śpiewano pieśni. Zwyczaje te przejęło chrześcijaństwo łącząc je z okresem Bożego Narodzenia, uważanym za początek rachuby nowego czasu.

W przestrzeni kolędowania, która od zawsze była bardziej domeną ludu, niż kleru czy instytucji, spotyka się świat hieratycznej łaciny i ludowej poezji. Właśnie pośród kolęd znajdujemy najwięcej zabytków języków narodowych; dawnych form, słownictwa i retorycznych figur. Ich inspiracją były – oprócz Ewangelii – apokryfy, ludowa pobożność, a także liturgiczny teatr.

Nasz kolędniczy orszak tworzyć będą m.in.:

Kolędnicy Chlausen z regionu Appenzell Auserrhoden w Szwajcarii. Obrzęd sylwestrowy obchodzi się tam 13 stycznia według dawnego juliańskiego kalendarza. Tego dnia kolędnicy w fantastycznie bogatych kostiumach przemierzają górskie trakty, od gospodarstwa do gospodarstwa. Przy każdym intonują Zäuerli, w formie archaicznego wielogłosowego jodłowania.

Śpiewacy z chóru Byzantion (Jassy, Rumunia), znanego przede wszystkim z odnowy rumuńskiego chorału bizantyjskiego. W okresie świątecznym jednak, we współpracy z ludowymi muzykami – instrumentalistami, chętnie sięgają po repertuar tradycyjnych kolęd rumuńskich (www.byzantion.ro).

Aktorzy Hattyudal Szinhaz (Teatru Łabędziego Śpiewu) i muzycy ze Stowarzyszenia Hol – Ter (Debreczyn, Węgry), którzy wspólnie pracują nad twórczym wykorzystaniem zapomnianych węgierskich ludowych form dramatycznych i starożytnych form teatru sakralnego.

Gospodarzem będzie Schola Teatru Węgajty. Dramat liturgiczny Ordo Stellae wg XII-wiecznego rękopisu otworzy sesję. Zaprosimy również do wysłuchania historii o okrutniku Herodzie, przekazanej nam niegdyś przez mieszkańca naszej wsi Nowe Kawkowo. Nade wszystko zaś do wspólnego śpiewania kolęd bliskich i odległych, tak w czasie jak                        i przestrzeni oraz do tańców rozmaitych. Do współpracy zaprosiliśmy Jacka Hałasa, niezrównanego kolędnika z Przeźmierowa k. Poznania (www.wegajty.pl, www.halas.art.pl).

Nasze spotkanie odbędzie się, jak na kolędników przystało, w drodze. Rozpoczniemy na Warmii (okolice wsi Klebark Wielki i wsi Węgajty). Następnie wyruszymy na wschód: do Supraśla oraz do wsi Czyże k. Bielska Podlaskiego.

W Klasztorze Supraskim spotkamy się m.in. z chórem im. Bogdana Onisimowicza, kierowanym przez Marcina Abijskiego, śpiewaka i muzykologa zajmującego się badaniem, wykonaniem i upowszechnianiem jednogłosowych starocerkiewnych śpiewów liturgicznych z unikatowego zabytkowego manuskryptu – Irmologionu Supraskiego (www.monaster-suprasl.pl).

W Czyżach gościć nas będzie grupa śpiewacza „Żemerwa” wykonująca białoruskie pieśni i tańce, zapisane podczas ekspedycji do wsi Białostocczyzny i białoruskiego Polesia. Zespół działa przy Stowarzyszeniu Muzeum Małej Ojczyzny w Studziwodach, organizacji popularyzującej wiedzę o duchowej i materialnej kulturze prawosławnej ludności białoruskiej zamieszkującej Ziemię Bielską (www.ugczyze.pl).

Plan spotkania w ogólnym zarysie:

31.01 niedziela Klebark Wielki/Skajboty
 godz. 12.00 Otwarcie sesji. Warsztaty w Klebarku. Zajście kolędnicze we wsi Skajboty. Parada kolędników w Klebarku. Ordo Stellae – dramat liturgiczny w ramach nieszporów gregoriańskich, godz.18.00, Kościół w Klebarku Wlk. Biesiada kolędnicza w Domu św. Mikołaja w Klebarku.

01.02 poniedziałek Węgajty/Jonkowo
Warsztaty w sali Teatru Węgajty. Zajście kolędnicze w Domu Opieki Społecznej w Jonkowie. Udział w akcji artystycznej „Karnawał Drzew”. Wieczorem: warsztat tańców z Appenzell w sali Teatru.

02.02.2010 wtorek Węgajty/Gotki
Warsztaty w sali Teatru. Parada i zajście kolędnicze we wsi Godki. Wieczorem: biesiada kolędnicza w sali Teatru.

03.02.2010 środa Supraśl

Wyjazd do Prawosławnego Męskiego Klasztoru Zwiastowania Najświętszej Marii Panny w Supraślu. Parada i zajścia kolędnicze w Supraślu. Biesiada kolędnicza w Domu Ludowym Jutrzenka w Supraślu.

04.02.2010 czwartek Supraśl/Czyże
Jutrznia i liturgia z udziałem chóru Byzantion i Chóru im. Bogdana Onisimowicza w cerkwi klasztornej pw. św. Jana Teologa. Wyjazd do wsi Czyże. Po drodze wizyta w szkole ikonopisania w Bielsku. Warsztaty i próby w Czyżach.

05.02.2010 piątek Czyże
Warsztaty. Parada, korowód i zajścia kolędnicze. Weczernia i dramat liturgiczny Ordo Stellae w cerkwi pw. Zaśnięcia NB. Biesiada kolędnicza w Gminnym Ośrodku Kultury.

06.02.2010 sobota  Studziwody
Wizyta w Muzeum Małej Ojczyzny w Studziwodach. Wyjazd ok. godz. 10.00

Warunki udziału:

Udział w wydarzeniach sesji jest bezpłatny. Uczestnicy pokrywają wyłącznie koszty noclegów i wyżywienia (ok. 75 – 90 zł za dobę w zależności od miejsca) oraz przejazdów w trakcie sesji. Łączny koszt wynosi 600 zł (w tym 6 noclegów, pełne wyżywienie, transporty lokalne i wyjazd do Supraśla i Czyży). Należy zabrać ze sobą śpiwór.

Zgłoszenia należy wysyłać na adres: biuro@schola.wegajty.pl do dnia18 stycznia. Ilość miejsc jest ograniczona. Rezerwacja nastąpi po wpłaceniu zaliczki 150 zł na konto Stowarzyszenia Teatr Węgajty do dnia 25 stycznia. Nr konta: 34 1020 3541 0000 5902 0088 9394 (w tytule prosimy wpisać: „sesja”). Kontakt: biuro@schola.węgajty.pl, tel. 89 5129471, kom. 600 005 253 (Małgorzata Niklaus), 516 620 088 (Monika Petryczenko)

Organizator: Centrum Edukacji i Inicjatyw Kulturalnych w Olsztynie, współorganizatorzy: Stowarzyszenie Teatr Węgajty, Środowiskowy Dom Samopomocy „Dom Świętego Mikołaja" w Klebarku Wielkim, Fundacja Polskich Kawalerów „Maltańskich Pomoc Maltańska”, Centrum Kultury w Supraślu, Akademia Supraska, Stowarzyszenie Muzeum Małej Ojczyzny w Studziwodach, Parafia Prawosławna pw. Zaśnięcia Najświętszej Bogurodzicy w Czyżach, Gminny Ośrodek Kultury w Czyżach; sponsorzy: Fundusz Małych Grantów Transgranicznych i Międzyregionalnych w ramach Mechanizmu Finansowego EOG i Norweskiego Mechanizmu Finansowego 2004-2009, Fundacja Pro Helvetia, Urząd Marszałkowski woj. warmińsko – mazurskiego, Urząd Marszałkowski woj. podlaskiego, Urząd Miejski w Supraślu.

Udostępnij

Udostępnij ten artykuł

REKLAMA

Zobacz także