Najciemniejszy werset Psałterza

R. Tournay, w artykule w "Revue biblique" z 1960, nazwał werset trzeci psalmu 110. najbardziej niejasnym wersem w całym Psałterzu. W "Word Biblical Commentary" Leslie C. Allen podzielił ten werset na siedem części, każdą omawiając bardzo dokładnie, i przy każdej stwierdzając, że trudno dojść do pewnego znaczenia.

Skomentuj

Ten werset pojawia się w liturgii bożonarodzeniowej, więc warto mu się przyjrzeć dokładniej. Niejasność jego dobrze oddają różne tłumaczenia, z których kilka podaję poniżej.

Neowulgata: Tecum principatus in die virtutis tuae, in splendoribus sanctis, ex utero ante luciferum genui te – Z Tobą władanie w dniu Twej mocy, w świętych blaskach, z łona Cię zrodziłem przed jutrzenką. (Ta wersja jest też w tekście psalmu w poprawionej "Liturgia horarum" z 1985.)
Wulgata:
a. w wersji gallikańskiej: Tecum principium in die virtutis tuae, in splendoribus sanctorum, ex utero ante luciferum genui te – Z Tobą początek/władza w dniu Twej mocy, w blaskach (kogo? czego?) świętych (ludzi lub rzeczy, bo może to być genetivus zarówno r. męskiego, jak i nijakiego), z łona Cię zrodziłem przed jutrzenką. (Ta wersja jako antyfona w "Liturgia horarum" z 1985; jak widać, nie zgadza się z tekstem psalmu w tymże samym wydaniu, który podałem wyżej.)
b. w wersji "iuxta Hebraeos": Populi tui spontanei erunt in die fortitudinis tuae, in montibus sanctis quasi de vulva orietur tibi ros adulescentiae tuae – Ludy Twe chętne w dniu Twej siły, na świętych górach jakby z łona (dosł. z macicy) powstanie dla Ciebie rosa Twej młodości.
"Stara Wulgata", czyli Itala – albo psałterz rzymski, sprzed Hieronima:  tak samo jak w psałterzu gallikańskim.
Biblia Tysiąclecia: Przy Tobie panowanie w dniu Twej potęgi, w świętych szatach będziesz. Z łona jutrzenki jak rosę Cię zrodziłem.
Liturgia godzin: Przy Tobie panowanie w dniu Twego triumfu: w blasku świętości z łona jutrzenki zrodziłem Cię jak rosę.
Brandstaetter: Tobie przynależy godność królewska od dnia Twoich narodzin w świętej wspaniałości. Przed jutrzenką powstałeś jak rosa!
Miłosz: Tobie dano władać w dzień Twojej mocy, w majestacie świętości. Przed jutrzenką, jak rosę, począłem Ciebie.
 
Wersja z psałterza rzymskiego i gallikańskiego, używana dotąd jako antyfona w nieszporach Bożego Narodzenia, wiernie naśladuje Septuagintę (nic dziwnego, oba te łacińskie przekłady były właśnie z jej tekstu), z jej niejednoznacznym ‚arche’, oddanym jako ‚principium’, co może znaczyć zarówno początek, jak i panowanie. I bądź tu mądry…
 
Pisałem powyżej o poprawionym wydaniu "Liturgia horarum", gdzie widać wyraźnie rozdźwięk między antyfoną, wziętą z przekładu Wulgaty, a tekstem psalmu, który pochodzi już z Neowulgaty. W pierwotnym wydaniu LH, jeśli dobrze pamiętam, była wersja zbliżona do tej z polskiej LG, czyli o zrodzeniu z łona jutrzenki. Takie tłumaczenie jest możliwe, niektórzy bibliści próbowali dostrzec w nim nawiązanie do kananejskiej mitologii (bogini jutrzenki etc.).
Inni próbują w całym wersecie dostrzeć nawiązania do np. Joela (2:2) i innych psalmów (Ps 2 i Ps 97). Jeszcze inni zwracają uwagę na militarny kontekst całego psalmu: król-zwycięzca, przy nim jego armie (owe "populi spontanei" w przekłądzie Hieronima). Ta armia ma być "podarunkiem" JHWH dla króla, a jej pomoc opisana w tradycyjnych obrazach, związanych ze świtem i nadejściem nowego dnia (czas szczególnej Bożej pomocy, jak w wielu psalmach).
 
P.S. A dla zainteresowanych: poetycki przekład szkocki P.H. Waddella:
Folk wi’ a will, sal be thine, / I’ the day o’ yer might an’ a’; / Wi’ braws sae meet, / The dewy weet, / O’ yer bairn-time sweet, / Frae the lap o’ the light sal fa’.

 


Wpisy blogowe i komentarze użytkowników wyrażają osobiste poglądy autorów. Ich opinii nie należy utożsamiać z poglądami redakcji serwisu Liturgia.pl ani Wydawcy serwisu, Fundacji Dominikański Ośrodek Liturgiczny.

Udostępnij

Udostępnij ten artykuł

Dominikański kalendarz liturgiczny 2019
REKLAMA

Zobacz także

Marcin L. Morawski

Marcin L. Morawski na Liturgia.pl

Filolog (ale nie lingwista) o mentalności Anglosasa z czasów Bedy. Szczególnie bliska jest mu teologia Wielkiej Soboty. Miłośnik Tolkiena, angielskiej herbaty, Loreeny McKennitt i psów wszelkich ras. Uczy greki, łaciny i gockiego. Czasami coś tłumaczy, zdarza mu się i wiersz napisać. Interesuje się greką biblijną oraz średniowieczną literaturą łacińską i angielską. Członek International Society of Anglo-Saxonists, Henry Bradshaw Society.