Najciemniejszy werset Psałterza

R. Tournay, w artykule w "Revue biblique" z 1960, nazwał werset trzeci psalmu 110. najbardziej niejasnym wersem w całym Psałterzu. W "Word Biblical Commentary" Leslie C. Allen podzielił ten werset na siedem części, każdą omawiając bardzo dokładnie, i przy każdej stwierdzając, że trudno dojść do pewnego znaczenia.

Skomentuj

Ten werset pojawia się w liturgii bożonarodzeniowej, więc warto mu się przyjrzeć dokładniej. Niejasność jego dobrze oddają różne tłumaczenia, z których kilka podaję poniżej.

Neowulgata: Tecum principatus in die virtutis tuae, in splendoribus sanctis, ex utero ante luciferum genui te – Z Tobą władanie w dniu Twej mocy, w świętych blaskach, z łona Cię zrodziłem przed jutrzenką. (Ta wersja jest też w tekście psalmu w poprawionej "Liturgia horarum" z 1985.)
Wulgata:
a. w wersji gallikańskiej: Tecum principium in die virtutis tuae, in splendoribus sanctorum, ex utero ante luciferum genui te – Z Tobą początek/władza w dniu Twej mocy, w blaskach (kogo? czego?) świętych (ludzi lub rzeczy, bo może to być genetivus zarówno r. męskiego, jak i nijakiego), z łona Cię zrodziłem przed jutrzenką. (Ta wersja jako antyfona w "Liturgia horarum" z 1985; jak widać, nie zgadza się z tekstem psalmu w tymże samym wydaniu, który podałem wyżej.)
b. w wersji "iuxta Hebraeos": Populi tui spontanei erunt in die fortitudinis tuae, in montibus sanctis quasi de vulva orietur tibi ros adulescentiae tuae – Ludy Twe chętne w dniu Twej siły, na świętych górach jakby z łona (dosł. z macicy) powstanie dla Ciebie rosa Twej młodości.
"Stara Wulgata", czyli Itala – albo psałterz rzymski, sprzed Hieronima:  tak samo jak w psałterzu gallikańskim.
Biblia Tysiąclecia: Przy Tobie panowanie w dniu Twej potęgi, w świętych szatach będziesz. Z łona jutrzenki jak rosę Cię zrodziłem.
Liturgia godzin: Przy Tobie panowanie w dniu Twego triumfu: w blasku świętości z łona jutrzenki zrodziłem Cię jak rosę.
Brandstaetter: Tobie przynależy godność królewska od dnia Twoich narodzin w świętej wspaniałości. Przed jutrzenką powstałeś jak rosa!
Miłosz: Tobie dano władać w dzień Twojej mocy, w majestacie świętości. Przed jutrzenką, jak rosę, począłem Ciebie.
 
Wersja z psałterza rzymskiego i gallikańskiego, używana dotąd jako antyfona w nieszporach Bożego Narodzenia, wiernie naśladuje Septuagintę (nic dziwnego, oba te łacińskie przekłady były właśnie z jej tekstu), z jej niejednoznacznym ‚arche’, oddanym jako ‚principium’, co może znaczyć zarówno początek, jak i panowanie. I bądź tu mądry…
 
Pisałem powyżej o poprawionym wydaniu "Liturgia horarum", gdzie widać wyraźnie rozdźwięk między antyfoną, wziętą z przekładu Wulgaty, a tekstem psalmu, który pochodzi już z Neowulgaty. W pierwotnym wydaniu LH, jeśli dobrze pamiętam, była wersja zbliżona do tej z polskiej LG, czyli o zrodzeniu z łona jutrzenki. Takie tłumaczenie jest możliwe, niektórzy bibliści próbowali dostrzec w nim nawiązanie do kananejskiej mitologii (bogini jutrzenki etc.).
Inni próbują w całym wersecie dostrzeć nawiązania do np. Joela (2:2) i innych psalmów (Ps 2 i Ps 97). Jeszcze inni zwracają uwagę na militarny kontekst całego psalmu: król-zwycięzca, przy nim jego armie (owe "populi spontanei" w przekłądzie Hieronima). Ta armia ma być "podarunkiem" JHWH dla króla, a jej pomoc opisana w tradycyjnych obrazach, związanych ze świtem i nadejściem nowego dnia (czas szczególnej Bożej pomocy, jak w wielu psalmach).
 
P.S. A dla zainteresowanych: poetycki przekład szkocki P.H. Waddella:
Folk wi’ a will, sal be thine, / I’ the day o’ yer might an’ a’; / Wi’ braws sae meet, / The dewy weet, / O’ yer bairn-time sweet, / Frae the lap o’ the light sal fa’.

 


Wpisy blogowe i komentarze użytkowników wyrażają osobiste poglądy autorów. Ich opinii nie należy utożsamiać z poglądami redakcji serwisu Liturgia.pl ani Wydawcy serwisu, Fundacji Dominikański Ośrodek Liturgiczny.

Udostępnij

Udostępnij ten artykuł

REKLAMA

Zobacz także

Marcin L. Morawski

Marcin L. Morawski na Liturgia.pl

Filolog (ale nie lingwista) o mentalności Anglosasa z czasów Bedy. Szczególnie bliska jest mu teologia Wielkiej Soboty. Miłośnik Tolkiena, angielskiej herbaty, Loreeny McKennitt i psów wszelkich ras. Uczy greki, łaciny i gockiego. Czasami coś tłumaczy, zdarza mu się i wiersz napisać. Interesuje się greką biblijną oraz średniowieczną literaturą łacińską i angielską. Członek International Society of Anglo-Saxonists, Henry Bradshaw Society.