Niespodzianki nowego lekcjonarza

Od Adwentu mamy w Polsce nowy lekcjonarz. Nie jest on (na razie?) obowiązujący - można korzystać również z poprzedniego.

Podczas prezentacji nowego lekcjonarza wskazano, iż użyto w nim przekładu Biblii Tysiąclecia z piątego wydania (w tym kontekście mówiono o uwspółcześnieniu języka). Mówiono również o tym, iż nieco inaczej ułożono psalmy – tak by każde zwrotki miały po cztery wersy.

Nie wskazano natomiast – w każdym razie nie przypominam sobie, by podały to media relacjonujące prezentację nowego lekcjonarza – że jest on oparty na wydaniu typicznym z 1985 roku. Poprzednia wersja polskiego lekcjonarza pochodząca z lat siedemdziesiątych XX wieku była oparta na wydaniu typicznym z 1969 r. Ta oczywista zmiana – księgi liturgiczne zawsze opiera się na najnowszym wydaniu typicznym – pociągnęła za sobą zmiany w treści lekcjonarza, zmiany  które ujawniły się w okresie Bożego Narodzenia.

Czytania liturgiczne w niedziele ułożone są w cyklu trzyletnim. Okres Bożego Narodzenia był wyjątkiem od tej ogólnej zasady. Podział na lata A, B i C pojawia się w nim tylko w dwa dni – niedzielę Świętej Rodziny oraz niedzielę Chrztu Pańskiego. Jednak w dotychczasowym lekcjonarzu w cyklu trzyletnim zmieniała się tylko Ewangelia – pierwsze i drugie czytanie co roku było takie samo.

I tu właśnie nastąpiła zmiana. Zarówno w niedzielę Świętej Rodziny jak i w niedzielę Chrztu Pańskiego odtąd w cyklu trzyletnim zmienia się cała liturgia słowa. Dotychczasowe czytania pozostają w roku A.

Zestawy czytań są następujące:

Niedziela Świętej Rodziny
A: Syr 3, 2-6. 12-14; Ps 128 (127) Szczęśliwy człowiek, który służy Panu; Kol 3, 12-21; śpiew przed Ewangelią Kol 13, 15a. 16a; Mt 2, 13-15.19-23;
B: Rdz 15, 1-6; 21, 1-3; Ps 105 (104) Pan Bóg pamięta o swoim przymierzu; Hbr 11, 8. 11-12. 17-19; przed Ewangelią Hbr 1, 1-2a; Łk 2,22-40 (krótsza: Łk 2,22.39-40);
C: 1 Sm 1, 20-22. 24-28; Ps 84 (83) Szczęśliwi, którzy mieszkają w Twym domu; 1 J 3, 1-2. 21-24; przed Ewangelią Dz 16, 14b; Łk 2,41-52

Chrzest Pański
A: Iz 42, 1-4. 6-7; Ps: 29 (28) Pan ześle pokój swojemu ludowi; Dz 10, 34-38; , przed Ewangelią Mk 9,7; Mt 3, 13-17
B: Iz 55, 1-11; Ps: Iz 12 (Będziecie czerpać ze zdrojów zbawienia); 1 J 5, 1-9; Przed Ewangelią J 1, 29; Mk 1, 7-11
C: Iz 40, 1-5. 9-11; PS 104 (103) Chwal i błogosław, duszo moja, Pana; Tt 2, 11-14; 3, 4-7; przed Ewangelią Łk 3, 16; Łk 3, 15-16. 21-22.

Obecnie mamy rok C.

Nie dziwi to, że nowy zestaw czytań nie został uwzględniony w niemal żadnych katolickich kalendarzykach kieszonkowych z czytaniami – kalendarzyki pojawiają się w połowie roku, nie było wtedy jeszcze wiadomo o nowym lekcjonarzu. Gorzej, że zmiany czytań nie zauważyły katolickie serwisy internetowe ani katolickie tygodniki. Zarówno „Gość Niedzielny” jak i „Niedziela” w najnowszych wydaniach prezentują i omawiają czytania z dawnego lekcjonarza.

Chwilę paniki przeżył proboszcz jednej z parafii, do której na Niedzielę Świętej Rodziny zapowiedział się biskup. W parafii nie zakupiono nowych lekcjonarzy a w Boże Narodzenie okazało się, że biskup będzie chciał mówić homilię do nowych czytań. Zastanawiał się, skąd zdobyć nowy lekcjonarz w świąteczne dni. Pożyczył go od parafian mocno zaangażowanych w życie kościelne, którzy kupili komplet lekcjonarzy na swój prywatny użytek.

Pewnie gdyby nie miał takich parafian, mógłby po prostu pożyczyć nowy lekcjonarz z innej parafii. W mojej parafii kupiono po trzy egzemplarze każdego tomu lekcjonarza, nie byłoby więc problemu, by jeden pożyczyć.

Obecna przejściowa sytuacja może rodzić jeszcze inne problemy. W niedzielę Świętej Rodziny pewnie w większości parafii czytano list (niestety), więc nikt się nie przygotowywał do homilii. Ciekawe, jak to będzie jutro. Ksiądz na przykład przygotowując homilie może sięgnąć do podręcznego kalendarzyka i dopiero tuż przede mszą (albo na samej mszy) zorientować się, że są inne czytania.

Nie wiem, czy takie zmiany dotyczą tylko dwóch niedziel w okresie Bożego Narodzenia, czy też pojawią się jakieś zmiany również w inne dni. Sprawdziłem tylko, że z drugiego tomu usunięto błąd z czwartku drugiego tygodnia wielkanocnego, kiedy to w Ewangelii (J 3,31-38) znalazł się wstęp „Jezus powiedział do Nikodema”, podczas gdy ten fragment znajduje się już po zakończeniu rozmowy z Nikodemem oraz po następującej po niej wypowiedzi Jana Chrzciciela. Na pewno nie pochodzi więc z rozmowy Pana Jezusa z Nikodemem. Część komentatorów traktuje go jako ciąg dalszy wypowiedzi Jana Chrzciciela – idąc tym tropem angielski lekcjonarz daje wstęp: „Powiedział Jan Chrzciciel do swoich uczniów”. Inni komentatorzy uważają ten fragment za odautorską wypowiedź Ewangelisty. W nowym polskim lekcjonarzu jest ona pozbawiona wstępu.

Warto jeszcze zwrócić uwagę na trzy formaty lekcjonarza. Jak się wydaje, największy format (A4) będzie mógł pełnić rolę ewangeliarza, jeśli np. uroczysta liturgia w danej wspólnocie przypadnie w dzień powszedni a danej ewangelii nie ma w ewangeliarzu.


Wpisy blogowe i komentarze użytkowników wyrażają osobiste poglądy autorów. Ich opinii nie należy utożsamiać z poglądami redakcji serwisu Liturgia.pl ani Wydawcy serwisu, Fundacji Dominikański Ośrodek Liturgiczny.

Zobacz także

Krzysztof Jankowiak

Krzysztof Jankowiak na Liturgia.pl

Mąż i ojciec, od wielu lat w Ruchu Światło-Życie (obecnie w jego gałęzi rodzinnej). Redaktor pisma „Wieczernik”.