Snopek Myrry z Ogroda Gethsemańskiego

Gorzkie żale to cieszące się w Polsce sporą popularnością nabożeństwo odprawiane zazwyczaj w niedziele Wielkiego Postu, ale też np. w Wielki Piątek. Jego budowa jest podobna do budowy dawnej jutrzni – składa się z „Zachęty”, czy też „Pobudki”, po której następują intencje oraz jedna z trzech części.

W Wielki Piątek śpiewane są wszystkie trzy części. Każda z części składa się z hymnu i dwóch pieśni. Na koniec śpiewana jest antyfona „Któryś za nas cierpiał rany”. Po niej zwykły następować kazanie pasyjne i procesja z Najświętszym zwyczajem, jednak obecnie jest to praktykowane coraz rzadziej.

16 lutego 1698 roku po niedzielnych nieszporach w kościele parafii św. Krzyża w Warszawie zostało po raz pierwszy odprawione Nabożeństwo Pasyjne, z którego bezpośrednio wywodzą się gorzkie żale. Nabożeństwo to było odprawione po łacinie, a jego melodia była dość skomplikowana. Gorzkie żale powstały, by zaradzić tym problemom.

Dzięki staraniom ich autora ks. Wawrzyńca Benika tekst tego nabożeństwa został po raz pierwszy wydany w 1707 roku pod tytułem „Snopek Myrry z Ogroda Gethsemańskiego albo żałosne Gorzkiey Męki Syna Bożego […] rospamiętywanie”.

Popularność gorzkie żale zdobyły jednak dopiero w połowie XIX wieku, choć wtedy miały już one piętnaście wydań i były przetłumaczone na kilka języków, m.in. litewski, angielski czy niemiecki.

Piotr Bator

Zobacz także