Traduttore traditore
Zboczenie filologiczne daje o sobie znać w różnych momentach. Niektórzy się na nie oburzają (vide niektóre blogi), inni zupełnie nie potrafią go pojąć (jak wyżej), a są i tacy, którzy się nim zachwycają (vide ten blog).
Weźmy chociażby I niedzielę Wielkiego Postu. W Ewangelii czytamy, że Duch wyprowadził Jezusa na pustynię (Mk 1:12). Przynajmniej tak jest w polskim przekładzie. W oryginale – i w wielu innych przekładach – Duch wypędza lub gna Jezusa na pustynię. W filologicznym komentarzu do Nowego Testamentu Zerwick wyjaśnia, że chodzi tu o działanie z siłą, z mocą. To nie jest wyprowadzenie dziecka z przedszkola, chyba że matka bardzo się śpieszy i dosyć gwałtownie dzieckiem steruje; to nie jest wyjście na spacerek niedzielny, kiedy można sobie pochodzić spokojnie po Starym Mieście. Moc Ducha, potężna moc, prowadzi Jezusa na pustynię.
Spójrzmy na prefację. Ta niedziela ma własną prefację, która mówi właśnie o kuszeniu Jezusa. W polskim przekładzie Jezus pościł na pustyni przez czterdzieści dni. W łacińskim oryginale – powstrzymywał się od ziemskiego pokarmu, terrenis abstinens alimentis, co odnieść można do pierwszej pokusy i odpowiedzi Jezusa na nią: nie samym chlebem – ziemskim pożywieniem – żyje człowiek.
W polskim mszale czytamy, że Jezus zniweczył wszystkie podstępy szatana. W łacińskim są to podstępy, a właściwie zasadzki, starodawnego węża, antiqui serpentis. To odniesienie do Ap 12:9, ale też do sceny kuszenia w raju, gdzie pierwsi rodzice ulegli podstępowi węża.
Wreszcie, w polskiej wersji Jezus "nauczył nas zwyciężać pokusy do grzechu". Po łacinie nauczył nas fermentum malitiae superare, przezwyciężać kwas złośliwości. Przyznaję, trudno to dobrze oddać po polsku, ale jest to dosyć ważne skojarzenie z 1 Kor 5:8, tekstem czytanym w Niedzielę Wielkanocną. Święta paschalne to święta Przaśników, chleba niekwaszonego, wypiekanego bez zakwasu (kto dziś wie, co to był chleb na zakwasie…) Paweł nawołuje do usunięcia starego kwasu złości i przewrotności z naszych serc, abyśmy mogli obchodzić nasze święto – święto Paschy – na przaśnym chlebie szczerości i prawdy. I o tym też mówi prefacja: abyśmy mogli obchodzić święta wielkanocne z czystymi sercami, i dojść do wiecznego święta w niebie.
Szkoda, że polski przekład pozbawił tę prefację jej biblijnych korzeni.
Dostarczamy wartościowe treści?
Wpisy blogowe i komentarze użytkowników wyrażają osobiste poglądy autorów. Ich opinii nie należy utożsamiać z poglądami redakcji serwisu Liturgia.pl ani Wydawcy serwisu, Fundacji Dominikański Ośrodek Liturgiczny.
Zobacz także
-
Liturgia w soczewce: 4 Niedziela Wielkanocna, rok...
„Liturgia w soczewce” to propozycja komentarzy do tekstów liturgii niedzielnej Mszy świętej, byśmy mogli jeszcze... więcej
-
O tradycji udzielania bierzmowania w dzień oktawy...
Niedawno miniona oktawa Wielkanocy to dobra okazja do przypomnienia pewnej tradycji poświadczonej w niektórych źródłach... więcej
-
Posługi współczesnego Kościoła – recenzja ks. dr....
Zostałem jakiś czas temu poproszony o krótki komentarz do książki Dawida Makowskiego „Posługi współczesnego Kościoła.... więcej
Marcin L. Morawski
Filolog (ale nie lingwista) o mentalności Anglosasa z czasów Bedy. Szczególnie bliska jest mu teologia Wielkiej Soboty. Miłośnik Tolkiena, angielskiej herbaty, Loreeny McKennitt i psów wszelkich ras. Uczy greki, łaciny i gockiego. Czasami coś tłumaczy, zdarza mu się i wiersz napisać. Interesuje się greką biblijną oraz średniowieczną literaturą łacińską i angielską. Członek International Society of Anglo-Saxonists, Henry Bradshaw Society.