Tyniec: Stanisława Szczycińskiego „Pasja wg św. Jana”

Benedyktyni tynieccy i Benedyktyński Instytut Kultury Chronić dobro zapraszają  na muzyczne wydarzenie roku: pierwsze wykonanie w Krakowie Pasji wg św. Jana przez Bornus Consort i Camerata Vistula. Koncert odbędzie się 7 marca 2010 o godz. 16.15, towarzyszyć mu będzie wystawa Jacka Eberta "Krzyże dnia powszedniego".

Bilety w cenie 50 zł (normalny) i 30 zł (ulgowy) do nabycia w recepcji Domu Gości w opactwie tynieckim; codziennie w godz. 8.00-21.30 oraz w krakowskich sklepach z Produktami Benedyktyńskimi: Bonus Victus, ul. Krakowska 29 (czynny pn.-pt. w godz. 9.00-18.00, sob. 9.00-15.00) Sklep-Kawiarnia, ul. Rajska 22 (czynny pn.-pt. w godz. 9.00-22.00, sob. 10.00-22.00). Sklep, ul. Rakowicka 12 (czynny pn.-pt. w godz. 9.00-19.00, sob. 10.00-12.00) oraz  w sklepie Paganini, Kraków ul. Batorego 19 (czynny pn.-pt.10.00-17.30). Rezerwacja biletów tel.  012 .688 54 50, 012 688 54 52; recepcja@bik.benedyktyni.pl.

Zespół kameralistów Camerata Vistula został założony w 1986 roku przez wiolonczelistę Andrzeja Wróbla, który pełni funkcję kierownika artystycznego. Pełny skład zespołu obejmuje sekstet smyczkowy, kwintet instrumentów dętych oraz fortepian lub klawesyn. Skład taki umożliwia przedstawienie słuchaczom wielu dzieł kameralistyki światowej, rzadko wykonywanych tylko z powodu nietypowego składu instrumentów na jaki zostały napisane. 

Camerata Vistula nagrała wiele pozycji ze swojego repertuaru dla Polskiego Radia, a także dla Radia BBC, Polskiej Telewizji i wytwórni płytowych. Nagrania płytowe zespołu otrzymały doskonałe recenzje w pismach brytyjskich i francuskich. 

Camerata Vistula z dużym powodzeniem występowała w salach koncertowych Polski, RFN, Belgii, Czech, Słowacji, Hiszpanii, Francji, Wielkiej Brytanii, Węgier i Rosji oraz w Meksyku na wielu renomowanych festiwalach europejskich, m. in. "Warszawskiej Jesieni", La Chaise Dieu, Inventiones w Berlinie, a także za oceanem na festiwalu Cervantino w Meksyku.

Kierownik artystyczny zespołu, profesor Andrzej Wróbel stworzył i od ośmiu lat prowadzi „Festiwal Polskiej Muzyki Kameralnej”, na którym prezentowane są unikalne, często po raz pierwszy wykonywane dzieła polskich kompozytorów zarówno z dawnych wieków, jak i współczesnych. 

Bornus Consort powstał w 1981 roku na zamówienie redakcji muzyki dawnej Polskiego Radia. Zespół jako pierwszy w Polsce podjął próbę rekonstrukcji brzmienia renesansowego męskiego zespołu wokalnego, gdzie wymagana jest specyficzna technika wokalna. 

Bornus Consort koncertował w większości krajów europejskich, na zamówienie Teatru Wielkiego w Warszawie przygotował dramat liturgiczny Ludus Danielis oraz operę barokową Marco da Gagliano Dafne. 

Zespół nagrał płyty z utworami Bartłomieja Pękiela, Piotra z Grudziądza, Mikołaja Zieleńskiego, Cypriana Bazylika, Marcina Mielczewskiego, dzieła wszystkie Wacława z Szamotuł, polskie pieśni wielkopostne, śpiewy o św. Wojciechu. W ostatnim czasie istotne miejsce w repertuarze zespołu zajmuje monodia liturgiczna, nad którą Bornus Consort prowadzi studia w bliskim kontakcie z Marcelem Peresem i Dominikiem Vellardem. 

Sam założyciel grupy – Marcin Bornus Szczyciński, śpiewak i badacz muzyki dawnej, był także inicjatorem i twórcą Festiwalu Muzyki Dawnej w Starym Sączu oraz projektu Siedem Tradycji w ramach Festiwalu Kraków 2000. Stworzył i przez 15 lat prowadził międzynarodowy festiwal „Pieśń Naszych Korzeni” w Jarosławiu. 

Kompozytor mówi o tym wydarzeniu: Historia Męki Pańskiej, najbardziej dramatyczna i brzemienna w skutkach historia w dziejach Świata winna być wciąż przypominana, wciąż opowiadana na nowo. W czasie gdy śpiewałem partie Jezusa w barokowej Pasji Gdańskiej G. PH. Telemana zrodziło się we mnie pragnienie opowiedzenia Historii Męki Jezusa Chrystusa z użyciem środków muzycznych, z którymi mam do czynienia na co dzień, a których użycie podkreślałoby dramatyzm i niezwykłe bogactwo tej opowieści.

Tak więc barokową formę  Pasji z recitativami, ariosami, z udziałem kwintetu smyczkowego, zamyśliłem napełnić współczesną, dysonansową i ekspresyjną harmonią czerpiącą również z korzeni jazzowych, realizowaną przez fortepian elektryczny Fendera w miejsce barokowego klawesynu. W partiach wokalnych zamierzałem wykorzystać dawne techniki, doświadczenia ze śpiewania Chorału Gregoriańskiego, wiedzę o skalach modalnych i melizmatycznym śpiewie rodem z miejsca rozegrania dramatu. Stąd miedzy innymi jednogłosowy śpiew turby (tłumu) podbudowany ostrym brzmieniem kwintetu. Kwintet ma również dać podstawę do konsonansowych, emanujących spokojem i siłą determinacji partii Jezusa Chrystusa.

Formę Pasji uzupełniają  dwa utwory instrumentalne, pięć pieśni czterogłosowych a capella, które wzorem chorałów w pasjach barokowych stanowią miejsca oddechu w intensywności opowieści i są moim osobistym komentarzem, współczesnym odniesieniem do zdarzeń sprzed 2000 lat. Całość formy zamyka pieśń będąca rozważaniem niezmierzonej boskiej miłości do człowieka.

Pasja została po raz pierwszy wykonana na wiosnę 2008 roku we Wrocławiu w ramach Festiwalu Trzech Pasji na zamówienie Scholi Gregoriana Silesiensis, zaś w pełnej formie, wraz z pieśniami czterogłosowymi, 2 listopada 2009 w kościele p.w. św. Anny w Warszawie  na Festiwalu Polskiej Muzyki Kameralnej.

Do płyty dołączona jest książeczka zawierająca cykl zdjęć „Krzyże dnia powszedniego” autorstwa Jacka Eberta. Zdjęcia te, powstałe z inspiracji utworem, będą pokazane w formie wystawy towarzyszącej wykonaniu Pasji w Kościele Wniebowstąpienia Pańskiego na Ursynowie.

Stanisław Szczyciński

Zobacz także