Chcę to pokazać na przykładzie pewnego elementu sakramentarza, który nazywa się Orationes cotidianae – Modlitwy codzienne. W Sakramentarzu tynieckim znajdują się one na str. 423-425.

Orationes cotidianae w Sakramentarzu gregoriańskim „hadriańskim”

Najpierw zobaczmy jak wygląda zbiór modlitw codziennych w tym sakramentarzu, który jest dalekim źródłem wszystkich naszych ksiąg, czyli w VIII-wiecznym papieskim Sakramentarzu gregoriańskim „hadriańskim”. A jeszcze przedtem, co to w ogóle są te modlitwy codzienne? Są to modlitwy mszalne pozostawione do wyboru celebransa (w tym przypadku papieża) podczas Mszy na te wszystkie okazje, których sakramentarz wprost nie przewidział. A ponieważ Sakramentarz „hadriański” jest stosunkowo ubogi (nie ma choćby formularzy Mszy niedzielnych poza „mocnymi” okresami roku liturgicznego), zbiór Orationes cotidianae musi być w nim duży. I rzeczywiście, zbiór modlitw codziennych w Hadrianum obejmuje 59 modlitw, w edycji o. Deshusses są to modlitwy o numerach od 876 do 934.

Orationes cotidianae w Sakramentarzu Gereona

Co z „hadriańskim” zbiorem Orationes cotidianae robi Gereon? W zasadzie wiernie kopiuje cały ten zbiór, z trzema drobnymi wyjątkami: omyłkowo powtarza drugi raz „hadriańską” modlitwę nr 881, modlitwy 886 i 887 podaje w odwrotnej kolejności (zapamiętajmy ten szczegół) i opuszcza modlitwę 909.

Orationes cotidianae w Sakramentarzu tynieckim

A jak to wygląda w naszym Tinecense? „Tyniecki” zbiór modlitw codziennych jest bez porównania szczuplejszy, liczy sobie tylko 11 modlitw. Pozostając przy „hadriańskiej” numeracji modlitw, Tyniec ma modlitwy następujące: 876, 878, 881, 883, 886, 889, 891, 893, 902, 904, 911.

Orationes cotidianae w Sakramentarzu z Fryburga

Zobaczmy na końcu jak wygląda to we Friburgense. Fryburg ma również niewielki zbiór modlitw codziennych, jest ich 12. Są to następujące modlitwy wg numeracji „hadriańskiej”: 876-881, 883-885, 887, 886, 889.

Wnioski

Wnioski są oczywiste. Tyniec i Fryburg niezależnie od siebie korzystają z tego samego zbioru, takiego jaki ma Gereon. Dowodem na zależność od zbioru takiego jak Gereonowy jest przestawienie miejscami modlitw 886 i 887 we Friburgense. Redaktorzy Tyńca i Fryburga korzystają jednak z tego zbioru po swojemu. Redaktor „tyniecki” bierze co którąś modlitwę zaś „fryburski” bierze ciągiem paręnaście pierwszych modlitw ze zbioru, arbitralnie parę z nich opuszczając. Zupełnie nie dziwi natomiast fakt, że obaj dokonują tak drastycznej selekcji. Zbiór kilkudziesięciu orationes cotidianae był potrzebny w ubogim Hadrianum, ale do niczego nie jest potrzebny w kompletnych księgach XI-wiecznych, mających pełny zbiór formularzy na wszystkie niedziele, bogate Sanctorale oraz pokaźne zbiory formularzy wotywnych i w różnych potrzebach. Dziwić może fakt zachowania tak dużego zbioru jeszcze u Gereona. Jest to chyba przejaw tego co E. Bourque określił jako „manię kompilatorską” redaktorów epoki ottońskiej. W każdym razie to zestawienie modlitw codziennych jest jednym z przykładów (zapewniam, że nie jedynym) ilustrujących to, że Tyniec i Fryburg to sakramentarze niezależne nawzajem od siebie, za to zależące od wspólnego źródła, które musiało być bardzo bliskie Gereonowi.

Uważasz, że nasze treści są wartościowe?

Przekaż 1,5% podatku dochodowego na rozwój serwisu Liturgia.pl,
wpisując w zeznaniu podatkowym numer KRS: 0000 354 036

Więcej informacji
i nasz film

Wypełnij zeznanie
online za darmo

Zamów przypomnienie
kiedy chcesz

Zarekomenduj nas
swoim znajomym