Znak władzy i jedności
Liturgiczne obchody uroczystości świętych Apostołów Piotra i Pawła są starsze od świętowania Bożego Narodzenia. Już starożytne księgi liturgiczne zawierają formularze przewidziane na dzień Książąt Apostołów, jak się mówi o świętych Piotrze i Pawle.
W czwartym stuleciu w Rzymie odprawiano w tym dniu trzy Msze św.: w Bazylice św. Piotra na Watykanie, w Bazylice św. Pawła za Murami i w Katakumbach św. Sebastiana, gdzie w epoce najazdów barbarzyńców ukryto na pewien czas – jak głosi tradycja – ciała obu Apostołów.
Więź między Kościołami
W bazylice watykańskiej w uroczystość świętych Piotra i Pawła odbywa się szczególny obrzęd. Papież celebrujący Mszę św., uroczyście nakłada w tym dniu paliusze – niewielkie koliste wstęgi w kształcie stuły, ozdobione sześcioma krzyżami i wykonane z białej wełny. Wykonują je siostry z rzymskiego klasztoru pw. św. Agnieszki. Baranki, od których pochodzi wełna, zostają pobłogosławione 21 stycznia, w dniu św. Agnieszki. Papież nakłada paliusze arcybiskupom metropolitom, mianowanym w ostatnim okresie. Są one symbolem władzy, jaką zgodnie z prawem metropolita, pozostający w jedności z Kościołem Rzymu, obejmuje w swojej metropolii. Także Ojciec Święty podczas celebrowania Mszy nosi paliusz.
Budowniczy jedności
Jan Paweł II w czasie audiencji generalnej 30 czerwca 1999 roku wyjaśnił podwójne znaczenie paliusza. Mówił: „Przede wszystkim wskazuje on na specjalną więź arcybiskupów metropolitów z Następcą Piotra, a w konsekwencji z samym Piotrem. Właśnie bowiem z grobu Apostoła, trwałej pamiątki jego wyznania wiary w Pana Jezusa, paliusz czerpie swą symboliczną moc: kto go zakłada, winien sam pamiętać i innym przypominać o ścisłej i głębokiej więzi, jaka łączy go z osobą i misją Piotra. Winno się to objawiać we wszystkich okolicznościach jego życia, w nauczaniu i duszpasterstwie, w sprawowaniu sakramentów i w dialogu ze wspólnotą. Metropolici są zatem powołani, aby być głównymi budowniczymi jedności Kościoła, która wyraża się w wyznawaniu tej samej wiary i w braterskiej miłości.
Jest jeszcze druga wartość, na którą wyraźnie zwraca uwagę obrzęd nałożenia paliuszy. Baranek, który ofiarował wełnę na paliusz, jest symbolem Baranka Bożego, który wziął na siebie grzechy świata i złożył samego siebie w ofierze dla odkupienia ludzkości. Jako Baranek i Pasterz, Chrystus nadal czuwa nad swoją owczarnią i powierza ją opiece tych, którzy sakramentalnie Go reprezentują. Biel wełny paliusza jest symbolem niewinności, a sześć krzyży ma oznaczać codzienną wierność Chrystusowi, która – jeśli to konieczne – nie cofa się nawet przed męczeństwem. Kto przywdziewa paliusz, winien zatem żyć w szczególnej i nieustannej komunii z Chrystusem, której cechą jest czystość intencji i czynów oraz ofiarna służba i świadectwo”.
W duchu ekumenicznym
Obrzęd wręczania paliuszy metropolitom Kościoła katolickiego po Soborze Watykańskim II zyskał szersze znaczenie. Nastrój uroczystości jest szczególnie radosny dzięki obecności delegacji przysłanej przez Patriarchę Ekumenicznego Konstantynopola. W ubiegłym roku przewodniczył jej arcybiskup Ameryki Demetrios.
– Witam was, drodzy i czcigodni bracia! – mówił do członków delegacji Jan Paweł II. – Pozdrawiam was w imię naszego Pana i proszę, abyście przekazali mój pocałunek pokoju umiłowanemu bratu w Chrystusie Patriarsze Bartłomiejowi.
Jak podkreślił Ojciec Święty, wzajemna wymiana delegacji – na obchody uroczystości św. Andrzeja w Konstantynopolu oraz na uroczystość świętych Piotra i Pawła w Rzymie – stała się z czasem wymownym znakiem dążenia do pełnej jedności.
Paliusz (łac. „płaszcz, przepaska”) – wstęga z białej wełny, ozdobiona sześcioma fioletowymi krzyżami z dodanymi dwoma szlaczkami (paskami). Papież zakłada go jako symbol swojej apostolskiej władzy. Od najdawniejszych czasów papież darował paliusze arcybiskupom na znak łączności, a niektórym biskupom jako dowód uznania. Obecnie metropolita, czyli arcybiskup, musi prosić o paliusz w ciągu trzech miesięcy od swej nominacji, a jeżeli zostanie przeniesiony do nowej diecezji metropolitalnej, musi prosić o nowy paliusz. Zakłada go tylko na terenie swojej własnej diecezji, ale i wtedy tylko w okolicznościach przewidzianych przez liturgię. W Kościele wschodnim podczas liturgii biskupi zakładają omoforion, czyli haftowaną szarfę, która odpowiada paliuszowi.
Ks. Marek Łuczak
Artykuł pochodzi z „Gościa Niedzielnego”.
Dostarczamy wartościowe treści?
Zobacz także
-
O tradycji udzielania bierzmowania w dzień oktawy...
Niedawno miniona oktawa Wielkanocy to dobra okazja do przypomnienia pewnej tradycji poświadczonej w niektórych źródłach... więcej
-
Posługi współczesnego Kościoła – recenzja ks. dr....
Zostałem jakiś czas temu poproszony o krótki komentarz do książki Dawida Makowskiego „Posługi współczesnego Kościoła.... więcej
-
Proste polskie propria – 4. niedziela wielkanocna
Dzielimy się z Wami nowym projektem Dominikańskiego Ośrodka Liturgicznego: Proste polskie propria to szansa na... więcej