W różnych okresach roku liturgicznego, zgodnie z tradycją, Kościół pogłębia duchowe wyrobienie wiernych. Każdy dzień jest uświęcony przez liturgiczne czynności ludu Bożego, zwłaszcza przez Ofiarę eucharystyczną i Liturgię Godzin. Triduum Paschalne to czas niezwykle bogatej liturgii sprawowanej przy ołtarzu. Z nią łączy się ściśle liturgia godzin na te dni przewidziana, przygotowująca i pogłębiająca przeżywanie głównych zgromadzeń liturgicznych.

Zaleca się wspólne odprawianie Modlitwy czytań i Jutrzni w Wielki Piątek i w Wielką Sobotę. To oficjum, dawniej nazywane „Ciemną Jutrznią”, powinno zachować należne miejsce w pobożności wiernych, aby przez pobożne rozważanie kontemplowali mękę, śmierć i pogrzeb Chrystusa, oczekując na wieść o Jego zmartwychwstaniu.

Ponieważ paschalne Triduum Męki i Zmartwychwstania Pańskiego rozpoczyna się od wieczornej Mszy Wieczerzy Pańskiej, ma swoje centrum w Wigilii Paschalnej i kończy się Nieszporami Niedzieli Zmartwychwstania, wierni biorący udział w celebracjach głównych, mają do dyspozycji każdego dnia po dwa do czterech spotkań modlitewnych z księgą Liturgii Godzin w ręku.

Znaczenie Liturgii godzin dla przeżywania głównych celebracji jest niewątpliwe, jeśli nawet tylko ogólnie pozna się ich treść i ducha:

Wielki Piątek – Modlitwa czytań

Modlitwa czytań pierwotnie przeznaczona była do celebrowania w nocy. Obecnie jest tak przygotowana, że można ją odmawiać o każdej porze dnia. Dobrym zwyczajem w parafiach jest sprawowanie jej o poranku, w połączeniu z Jutrznią.

W Wielki Piątek hymn rozpoczynający modlitwę to uwielbienie krzyża: „Krzyżu święty nade wszystko”, który wprowadza w tematykę celebracji całego dnia. Psalmy, specjalnie dobrane, przedstawiają w sposób proroczy sytuację sądzonego, cierpiącego, poniżonego, lecz oddanego Ojcu, Chrystusa.

Czytania dłuższe z Listu do Hebrajczyków i z Katechezy chrzcielnej św. Jana Chryzostoma ukazują moc krwi Chrytusa: „przez własną krew wszedł raz na zawsze do Miejsca Świętego, zdobywszy wieczne odkupienie”, „zostaliście wykupieni nie srebrem lub złotem […] ale drogocenną krwią Chrystusa […]. Przez Niego wszyscy w jednym Duchu mamy przystęp do Ojca.

Wielki Piątek – Jutrznia

Hymn rozpoczynający Jutrznię to druga część „Krzyżu święty nade wszystko”. Przy łączeniu jutrzni z modlitwą czytań można go wykonać jako całość, na początku. Psalmodia jest rozważaniem prawd zasadniczych: „Bóg nie oszczędził własnego Syna”, „Jezus Chrystus nas umiłował”, „Wielbimy krzyż Twój, Panie Jezu, wysławiamy Twoje zmartwychwstanie, bo przez drzewo krzyża przyszła radość dla całego świata”.

Krótkie czytanie z proroctwa Izajasza oznajmia: „wielu osłupiało na Jego widok, tak nieludzko został oszpecony”. Po nim odpowiedź ludu: „Chrystus stał się dla nas posłusznym aż do śmierci, a była to śmierć na krzyżu”.

Kantyk Zachariasza opatrzony jest antyfoną: „Nad Jego głową umieścili napis z podaniem Jego winy […]” W prośbach wołanie nasze rozpoczynamy słowami: „Chryste, nasz Panie i Mistrzu, nasze życie, nasz Królu, nasze zbawienie, nasz Odkupicielu”. Modlitwa Pańska zamykająca Jutrznię kończy się kolektą skierowaną do Ojca, w której o łaskawe spojrzenie na swoją rodzinę, za którą Pan, Jezus Chrystus, dobrowolnie oddał się w ręce prześladowców i poniósł mękę na krzyżu.

Wielki Piątek – Modlitwa w ciągu dnia

Tą modlitwą w Wielki Piątek Męki Pańskiej uświęcamy konkretną godzinę, wspominając zdarzenia, jakie się tego dnia dokonywały w rzeczywistym czasie Męki Chrystusa. Hymn przypisany do poszczególnych godzin dnia (9:00, 12:00, 15:00) przewidziany jest również na Wielką Sobotę i mówi o ofierze Chrystusa złożonej na krzyżu. Psalmodii, która wyraża modlitwę cierpiącego Jezusa, towarzyszy o każdej porze odpowiednia antyfona: „Była godzina trzecia, gdy ukrzyżowali Jezusa” (9:00), „Od szóstej godziny w południe aż do godziny dziewiątej ciemności spowiły ziemię” (12:00), „O godzinie dziewiątej zawołał Jezus wielkim głosem: Boże mój, Boże, czemuś Mnie opuścił?” (15:00).

Krótkie czytanie przypisane do każdej z tych godzin wyjęte jest z czwartej pieśni Sługi Pańskiego proroka Izajasza (rozdz. 53). Kolektę powtarza się jak w Jutrzni.

Wielka Sobota – Modlitwa czytań

W Wielką Sobotę Kościół trwa przy Grobie Pańskim rozważając Mękę i Śmierć Chrystusa oraz Jego zstąpienie do Otchłani, a także modląc się i poszcząc oczekuje Jego Zmartwychwstania. Bardzo się zaleca, aby odbyła się Godzina czytań i Jutrznia z udziałem ludu.

Hymn modlitwy czytań ukazuje drogę, jaką zapoczątkował Jezus Chrystus przechodząc przez śmierć do pełni życia. Droga ta prowadzi przez spoczynek w grobie. Psalmodia wyraża oddanie się Bożej opiece, przypomina o dziedzictwie przewidzianym dla człowieka o nieskalanych rękach i o czystym sercu.

Czytanie z Listu do Hebrajczyków mówi o obietnicy Bożego odpoczynku, o nowym „dzisiaj”, kiedy jest nam dane wejść do tego odpoczynku. Drugie czytanie to starożytna homilia o zejściu Chrystusa do Otchłani, o Jego rozmowie z Adamem i o otwarciu niebiańskiego mieszkania.

Wielka Sobota – Jutrznia

Hymn wyraża pragnienie przyjęcia wybawienia, jakiego udziela Chrystus przez krzyż swój i zejście do Otchłani. Psalmodia to modlitwa skargi na doświadczenie bólu i odrzucenia oraz modlitwa ufności: byłem umarły, a oto jestem żyjący na wieki wieków, mam w ręku klucze śmierci i Otchłani. Krótkie czytanie cytuje proroczą zapowiedź powstania trzeciego dnia. Kantyk Zachariasza śpiewa się z myślą o Zbawicielu świata, który odkupił nas przez krzyż i krew swoją.

Prośby skierowane są do Chrystusa, ziarna wrzuconego w ziemię, ukrytego w grobie, zstępującego do krainy umarłych, Syna Boga żywego i wyrażają błaganie o umiejętność umierania razem z Nim i podejmowania nowego życia. Modlitwę „Ojcze nasz” podsumowujemy kolektą nawiązującą do faktu złożenia Chrystusa w grobie i pełnego chwały wyjścia z grobu. Prosimy o owoce pogrzebania przez chrzest, jakimi są radości życia wiecznego.

Wielka Sobota – Modlitwa w ciągu dnia

Hymn przypisany do poszczególnych godzin dnia (9:00, 12:00, 15:00) powtórzony z Wielkiego Piątku mówi o ofierze Chrystusa złożonej na krzyżu. Psalmodia pełna ufnej radości wychwala Boga za wybawienie. Towarzyszą jej antyfony pełne zaufania: „Wierzę, że będę oglądał dobra Pana w krainie żyjących”, „Wyprowadziłeś, Panie, moją duszę z Otchłani”, „W pokoju jest miejsce Jego odpoczynku i na Syjonie Jego mieszkanie”.

Krótkie czytanie z 1 listu św. Jana przypomina o wierności Boga i o darowanym nam wybawieniu. Modlitwę kończy kolekta jak w Jutrzni.

Wielka Sobota – Nieszpory

„Cenna jest w oczach Pana śmierć Jego wyznawców” — tym fragmentem psalmu można streścić wielkosobotnie nieszpory. W hymnie rozważamy zbawcze znaczenie śmierci Chrystusa, wyrażamy gotowość pójścia Jego śladami. Psalmodia z tematyką jednoznaczną: „o śmierci, będę twoją śmiercią”, tylko trzy dni. A właściwie: zwycięstwo trzeciego dnia o świcie. Rozważanie uniżenia i wywyższenia Chrystusa.

Krótkie czytanie: zostaliście wykupieni drogocenną krwią Chrystusa, wasza wiara i nadzieja są skierowane ku Bogu. Kantyk Maryi z antyfoną: Teraz Syn Człowieczy został uwielbiony. Prośby o specjalnej tematyce dotyczącej zwycięstwa nad śmiercią. Po Ojcze nasz nieszpory kończą się modlitwą dnia.

Wielka Niedziela – Jutrznia

Ziemia śpiewa radośnie, a piekło jęczy w udręce, bo Chrystus prawdziwie zmartwychwstał. O tym Kościół śpiewa w porannej modlitwie Zmartwychwstania Pańskiego. Prosimy, abyśmy obchodząc uroczystość Zmartwychwstania zostali odnowieni przez Ducha Świętego.

Wielka Niedziela – Modlitwa w ciągu dnia

Hymn nawiązuje do krzyża. Psalmodia to jeden świąteczny psalm z zawołaniem: oto dzień, który Pan uczynił, radujmy się nim i weselmy; kamień odrzucony przez budujących stał się podstawą fundamentu. Czytanie przypomina o zmartwychwstaniu Chrystusa i o naszym zmartwychwstaniu przez chrzest. Kolekta dnia prosi, abyśmy obchodząc uroczystość Zmartwychwstania zostali odnowieni przez Ducha Świętego.

Wielka Niedziela – Nieszpory

Hymn ukazuje paschę Chrystusa na tle egipskiej paschy ludu wybranego. W psalmodii antyfony przypominają o wydarzeniach z dnia zmartwychwstania. Pierwszy psalm mówi o królowaniu Jezusa, drugi o drodze Izraelitów z Egiptu do ziemi obiecanej, kantyk o godach Baranka. Czytanie krótkie o zwycięskiej ofierze Chrystusa uświęcającej człowieka. Kantyk Maryi z antyfoną opisującą wieczorne spotkanie zmartwychwstałego Pana z Apostołami zamkniętymi w wieczerniku. Ufne prośby kierujemy tego wieczoru do Chrystusa Pana, który umarł, zmartwychwstał i zawsze wstawia się za nami.

Triduum Paschalne kończy się prośbą kolekty dnia, abyśmy obchodząc uroczystość Zmartwychwstania zostali odnowieni przez Ducha Świętego.

Irena Kucharska

Irena Kucharska jest członkinią Instytutu Niepokalanej Matki Kościoła. Współpracuje z Komisją ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów Episkopatu Polski przy tworzeniu Ceremoniału, zajmując się tematyką Liturgii Godzin.

Teksty źródłowe: Ogólne normy roku liturgicznego i kalendarza. W: Mszał rzymski dla diecezji polskich, n. 1, 3, 18, 19; Ogólne wprowadzenie do liturgii godzin. W: Liturgia godzin, t. I, n. 59; Liturgia godzin, t. II, s. 361-377, 382-402, 409-419; List okólny o przygotowaniu i obchodzeniu Świąt Wielkanocnych, n. 40, 73.

Uważasz, że nasze treści są wartościowe?

Przekaż 1,5% podatku dochodowego na rozwój serwisu Liturgia.pl,
wpisując w zeznaniu podatkowym numer KRS: 0000 354 036

Więcej informacji
i nasz film

Wypełnij zeznanie
online za darmo

Zamów przypomnienie
kiedy chcesz

Zarekomenduj nas
swoim znajomym