O zatwierdzaniu dominikańskich ksiąg liturgicznych

Od czasu do czasu pojawiają się pytania dotyczące nowego mszału (i lekcjonarza) Zakonu Kaznodziejskiego. Niestety zatwierdzanie ksiąg liturgicznych to skomplikowany, wieloetapowy i wielowątkowy proces, który skrótowo postaram się opisać poniżej.

Dla większej klarowności zaznaczyłem, po której stronie zmuszeni jesteśmy czekać na pewne decyzje i rozstrzygnięcia.

By zatwierdzić księgi liturgiczne, potrzebujemy następujących danych:

1. Kalendarz generalny Zakonu Kaznodziejskiego

Sprawa dotyczy nie tylko Polskiej Prowincji ale całego Zakonu. Warto sobie uświadomić, że ostatnia rewizja kalendarza miała miejsce w 1985 roku i dokonała się przy okazji zatwierdzenia Missale et Lectionarium Proprium Ordinis Praedicatorum (editio typica z 1985). Od tamtego czasu wiele się zmieniło, by wspomnieć jedynie:

  1. nowe wydanie Missale romanum (editio typica tertia z 2002, wersja poszerzona 2008) wraz z nowym kalendarzem,
  2. nowe (i liczne) kanonizacje i beatyfikacje: także dominikańskie; bywa niestety, że daty często pokrywają się z tymi, w których świętuje nasz Zakon,
  3. zmiany zarządzone przez kapituły generalne, np. przeniesienie wspomnienia św. Wincentego Ferreriusza na 5 maja (AOP 2000, s. 21).

[po stronie Zakonu]

2. Kalendarz Polskiej Prowincji Zakonu Kaznodziejskiego

Kongregacja ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów, aby zatwierdzić tłumaczenie jakiejkolwiek księgi, pracuje w oparciu nie tylko o kalendarz generalny Zakonu, ale bierze pod uwagę kalendarz każdej z prowincji. To oczywiste, że prowincje mogą chcieć dodać (lub ująć) wspomnienia lub święta. Oznacza to, że każda z prowincji zobowiązana jest do przygotowania kalendarza oraz do jego przedstawienia Kongregacji, zawsze przez generała Zakonu. Nasza Prowincja w przeszłości podjęła takie starania…

Nota bene, kalendarz Polskiej Prowincji Zakonu Kaznodziejskiego nie jest tożsamy z tzw. rubrycelą, która – obok kalendarza Prowincji – ze względu na publiczny charakter naszych liturgii (dotyczy to zwłaszcza parafii) bierze pod uwagę kalendarz dla diecezji polskich (Calendarium proprium pro Polonia), zrewidowany i zatwierdzony przez Kongregację w 2017 roku.

[po stronie Prowincji]

3. Zatwierdzenie nowych tekstów po 1985 roku, nieobecnych w editio typica

Ponieważ Missale et Lectionarium Proprium Ordinis Praedicatorum nie zawiera tekstów po 1985 roku, Zakon musi poddać zatwierdzeniu teksty, jakich chce używać do celebracji nowych świętych i błogosławionych.

[po stronie Zakonu]

4. Rewizja tekstów polskich będących w dotychczasowym użyciu (mszału i lekcjonarza dominikańskiego Polskiej Prowincji w języku polskim)

In primis, co odnosi się do tzw. mszału dominikańskiego w języku polskim. Na ukończeniu są prace związane z rewizją tekstów będących w aktualnym (studyjnym) użyciu. Oprócz rewizji tłumaczenia – praca, za którą stoi cały sztab ludzi: począwszy od pierwszego tłumacza aż po tych, co robili ostatnie szlify – zgodnie z instrukcją Liturgiam Authenticam z 2001 roku, nowe teksty były w użyciu ad experimentum (przez jednego z braci) od listopada 2017 roku do czerwca 2018 roku.

Mniej problematyczny jest nowy lekcjonarz dominikański. Uchwałą z 7 października 2015 roku Konferencja Episkopatu Polski podjęła decyzję o wprowadzeniu nowego tłumaczenia lekcjonarzy. W związku z tym prace nad lekcjonarzem dominikańskim ograniczają się do dostosowania tekstów biblijnych do aktualnego tłumaczenia będącego w użyciu w Polsce.

[po stronie Prowincji]

Wciąż czekamy na instrukcję dotyczącą nowego Motu Proprio Magnum principium papieża Franciszka z 9 września 2017 roku, która – miejmy nadzieję – przyspieszy proces zatwierdzenia polskiego tłumaczenia. Pytanie, znajdujące się w tle, jest proste (acz ważne): generał wraz ze swoją radą ma kompetencje konferencji episkopatów czy nie? Zrewidowany tekst mszału i lekcjonarza bowiem najpierw trafia do generała, ten, po zasięgnięciu opinii komisji liturgicznej, aprobuje je wraz z radą generalną, by koniec końców przestawić do zatwierdzenia Kongregacji.

[po stronie Kongregacji ds. Kultu Bożego i Sakramentów, po stronie Zakonu]

5. Rewizja tekstów mszału rzymskiego dla diecezji polskich

Zgodnie z instrukcją Liturgiam Authenticam muszą zostać poddane rewizji wszystkie tłumaczenia Missle romanum na języki narodowe, czego owocem jest, na przykład, nowy przykład mszału w języku angielskim czy ostatnie tłumaczenie mszału w języku hiszpańskim (dla Hiszpanii). Trwają pracę nad rewizją polskiego tłumaczenia mszału rzymskiego dla diecezji polskich, ale nie znamy czasu ich zakończenia. Uzależniony jest on również od mającej się ukazać instrukcji interpretującej Motu Proprio Magnum principium, o czym była mowa wyżej.

[po stronie Kongregacji ds. Kultu Bożego i Sakramentów, po stronie Konferencji Episkopatu Polski]

Pytanie, na które będziemy odpowiadać monitorując postęp prac jest zasadnicze: wydawać nowy mszał dominikański uwzględniając (de facto: czekając) nowe tłumaczenie czy nie?

W chwili obecnej wydaje się, że jesteśmy blisko zatwierdzenia nowego kalendarza generalnego Zakonu Kaznodziejskiego (w okolicach sierpnia/września 2018), który otworzy drogę do tego, by przygotować kalendarz Polskiej Prowincji. Jeśli do tego czasu nie posunie się naprzód rewizja tłumaczenia mszału dla diecezji w Polsce, nasze księgi przygotujemy w oparciu o aktualne tłumaczenie. Dopiero w kolejnym kroku można przedstawić do zatwierdzenia Generałowi jednocześnie kalendarz oraz polskie tłumaczenie mszału i lekcjonarza Polskiej Prowincji Zakonu Kaznodziejskiego. Generał, po zasięgnięciu opinii komisji liturgicznej Zakonu, zatwierdzi (lub nie) wraz z radą tłumaczenie i przedłoży do aprobaty Kongregacji. To oznaczałoby koniec tego długiego procesu, na ukończenie którego wszyscy czekamy.


Wpisy blogowe i komentarze użytkowników wyrażają osobiste poglądy autorów. Ich opinii nie należy utożsamiać z poglądami redakcji serwisu Liturgia.pl ani Wydawcy serwisu, Fundacji Dominikański Ośrodek Liturgiczny.

Zobacz także

Dominik Jurczak OP

Dominik Jurczak OP na Liturgia.pl

dominikanin, wicedyrektor "Ecclesia orans", wykładowca w Papieskim Instytucie Liturgicznym „Anselmianum” oraz na Papieskim Uniwersytecie „Angelicum” w Rzymie, przewodniczący Międzynarodowej Komisji Liturgicznej Zakonu Kaznodziejskiego, członek Komisji ds. Liturgii i Duszpasterstwa Liturgicznego Archidiecezji Krakowskiej, dyrektor Dominikańskiego Ośrodka Liturgicznego w latach 2016-2019.